Okul Rehberlik Servisi
Eğitimde Rehberlik Hizmetlerinin Önemi
İnsan doğumundan ölümüne kadar fiziksel ve toplumsal çevresi ile etkileşim halindedir ve bu etkileşim süreci boyunca her an çevrenin istek ve beklentilerine uygun davranışlar geliştirir. Bireyde meydana gelen davranış değişikliklerinin bir kısmı rastlantılarla ve kendiliğinden gerçekleşir. Bir kısmı ise yetişkinler tarafından planlı ve kasıtlı olarak gerçekleştirilir. Bireyde toplumca istenen davranışları geliştirme sürecine "eğitim" adı verilmektedir. Örgün eğitim bu davranış geliştirme işlemine planlı bir biçimde gerçekleştirme sürecidir. Eğitimin amacı, genel anlamda bireyin özünü gerçekleştirmesine ve topluma yararlı olmasına yardımcı olmaktır.
Ancak, toplumsal değişme hızının gittikçe artması üzerine, bireylerin bilgi ve varolan duruma uyum gösteren kimseler alarak değil, hızla değişen ve karmaşık hale gelen toplumda ortaya çıkmakta olan sorunlarla baş edebilecek ve durmadan değişen çevresine uyum gösterebilecek kimseler olarak yetiştirilmeleri gereği daha çok hissedilmektedir.
Fiziksel ve toplumsal yaşamla ilgili olgulardan kaynaklanan sorunların ve bunlara bulunmuş çözüm yollarının tanıtılması ve karşılaşılabilecek yeni sorunlara çözüm bulabilme becerilerinin geliştirilmesi, okullarda çeşitli ders konularının amacını oluşturmaktadır. Bir kimsenin kendi yaşamında karşılaştığı kişisel sorunların çözümünde rehberlik hizmetleri önemli bir yol oynar. Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri bireye, kişisel sorunların çözümü için gerekli olan olgusal bilgileri sağlayan, kişisel isteklerini ve imkanlarını, çeşitli özelliklerini tanımasına yardımcı olan ve bu bilgilerden yararlanarak özünü gerçekleştirmesine yardımcı olan bir hizmet alanıdır.
Rehberliğin bireyde gerçekleştirmeye çalıştığı amaçlar şu şekilde özetlenebilir:
1. Bireyin kendini tanıması
2. Çevrede kendisine açık olan fırsatları öğrenmesi
3. Gizil güçlerini geliştirmesi
4. Çevresine uyum yapması
Bireyin kendini tanıması demek, beden ve zihin yeteneklerini, hoşlanmadığı faaliyetleri, psikolojik ihtiyaçlarını, gelecekten neler beklediğini, tutum ve değerlerini bilmesi demektir. Rehberliğin birinci işlevi de bireyin kendini tanımasına yardımcı olmaktır.
Rehberliğin ikinci amacı da öğrenciye, çevresindeki fırsatları tanıtmaktır. Bunlar öğrencilerin yetenek ve ilgilerine uygun okullar, programlar ve meslekler hakkında aydınlatma, görgü ve disiplin kuralları hakkında açıklamalar gibi faaliyetlerdir.
Rehberliğin en önemli işlevi bireyin kendisi ve çevresi hakkında edindiği bilgileri özümsemesine doğru, sağlıklı tercihler yapabilen kişi olmasına yardımcı olmaktır. Rehberliğin diğer bir işlevi de psikolojik danışma işlevidir. Ancak bu başlı başına bir uzmanlık alanıdır. Rehberlik ve psikolojik danışma. bireyin kişisel sorunlarının çözümü için gerekli olan duyusal bilgileri sağlayan, kişinin isteklerini ve imkanların çeşitli özelliklerini tanımasına yardımcı olan ve nihayet bu bilgilerden yararlanarak özünü gerçekleştirmesine yardım eden bir hizmet alanıdır.
Rehberlik hizmetlerinde özellikle, bireylerin "karar verme" sorunlarına yardımcı olunmaya çalışılır. İnsan hayatı boyunca pek çok konuda karar verir. Bu kararlandan bir kısmı hayati öneme sahip olup, ömür boyu bütün hayatını etkileyebilir. Böyle dönemlerde insan kaygı ve bunalım yaşayabilir. Yalnız olgusal bilgiye değil, psikolojik desteğe de ihtiyaç duyabilir. Rehberlik ve psikolojik danışma bireylere bu desteği sağlamaya çalışır.
Eğitimde Rehberlik ve Psikolojik danışma hizmetlerini gerekli kılan nedenler:
1- Çağımızdaki hızlı gelişmeler toplum içinde ve toplumlar arasında etkileşimi yoğunlaştırmış, insanlar birbirinden farklı değer ve anlayışlarla karşı karşıya kalmış, bireylerin kendi gelişimlerine ve gereksinimlerine en uygun durumları ve olanakları tanımaları zorlaşmıştır.
2- Bütün çağdaş toplumlarda olduğu gibi bireylerin seçebileceği iş ve meslekler çok artmış, bireylerin kendilerine en uygun iş veya mesleği seçmeleri önemli ölçüde zorlaşmıştır.
3- Yeni gelişmeler ve toplum değişmelerine uygun olarak, eğitimde de eğitim ve okul programları, öğrencilerin gereksinimlerini karşılamak üzere her geçen gün daha da çeşitlendirilmiş; öğrencilerin bu programları iyi tanıyarak kendilerini gerçekleştirmelerine uygun bir öğrenim programı yapmaları, kendilerine uygun ders, kurs, bölüm programı, eğitici çalışma ve bir üst okul seçmeleri giderek zorlaşmıştır.
4- Okullardaki öğrenci kalabalıklığı şartlarına karşı, eğitimi, bireye yönelik gereksinimlere uygun bir bir yaklaşım içinde sürdürebilmek için öğrencilerin türlü özellikleri ile tanınmaları daha da önem kazanmıştır.
5- Gittikçe artan sanayileşme ve modernleşme, aile içindeki ilişkileri geniş ölçüde etkilemiş; genç ve yetişkin kuşak arasında ciddi uyumsuzluklar ve çatışmalar ortaya çıkmıştır.
6- Kuşaklar arası çatışmalar sonucundaki uyumsuzluklar, toplumumuzda ve eğitimimizde kişiler arası ilişkilerin sevgi, saygı ve güvene yönelik ilke ve anlayışlara göre düzenlenmesinin kaçınılmaz olduğunu göstermektedir. Böylece bireylerimizi kendilerine ve başkalarına saygılı, hoşgörülü, kişiler arası ilişkilerde anlayışlı bir tutumu bulunan insanlar olarak yetiştirmemizin önemi her zamankinden daha çok belirginlik kazanmıştır.
Yukarda özetlenen bu ve benzeri durumlardan dolayı çağdaş eğitim uygulamalarında olduğu gibi rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri Türk Milli Eğitiminin içinde onun ayrılmaz ve tamamlayıcı bir yanı olarak yer almıştır.
